Cá Rô Phi

Cá rô phi (tilapia) có nguồn gốc từ châu Phi và Trung Đông, thuộc họ Cichlidae, đa dạng khoảng 80 loài nhưng chỉ hơn 10 loài có giá trị kinh tế cao. Trên thế giới, Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất cá rô phi lớn nhất với hơn 1,6 triệu tấn mỗi năm. Ở Việt Nam, nghề nuôi cá rô phi phát triển rãi khắp, tập trung mạnh tại Đồng bằng sông Cửu Long (Mỹ Tho, An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ) và mới đây một HTX tại Hải Dương dẫn đầu miền Bắc với công suất xuất khẩu 50 tấn/ngày. Giá cá rô phi hiện nay dao động từ 45.000 ₫ (giá ao nuôi ĐBSCL) đến 62.000 ₫/kg (giá sỉ chợ Đầu mối Bình Điền), thậm chí lên đến 69.000–89.000 ₫/kg ở các kênh bán lẻ TP.HCM. Cá rô phi dễ chế biến, với các món kho tộ, chiên giòn, canh chua, sốt cà chua, bún cá, nướng giấy bạc… mang lại đa dạng khẩu vị.

Nguồn gốc cá rô phi

Cá rô phi là tên chung cho một nhóm loài cá nước ngọt thuộc họ Cichlidae, bộ Perciformes, có nguồn gốc phát sinh từ châu Phi và Trung Đông. Theo phân loại hiện đại, các loài cá rô phi được xếp thành ba giống chính: Tilapia, Sarotherodon và Oreochromis . Tilapia grahami là loài nhỏ nhất (dài ~5 cm) trong hồ Magadi (Kenya), còn loài lớn nhất là Oreochromis niloticus (rô phi vằn) tại hồ Rudolf, có thể dài tới 64 cm và nặng ~7 kg

Khu vực nuôi cá rô phi nhiều nhất

Toàn cầu

Trung Quốc là nhà sản xuất cá rô phi lớn nhất thế giới, với sản lượng hơn 1,6 triệu tấn/năm, chiếm phần lớn lượng xuất khẩu của Mỹ. Các vùng Đông Nam Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh cũng có sản lượng đáng kể nhờ tính dễ nuôi và khả năng chịu được nhiều điều kiện môi trường.

Tại Việt Nam

• Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL): là vùng nuôi cá rô phi lớn nhất cả nước, tập trung ở Mỹ Tho (Tiền Giang), An Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp và Cần Thơ. Chỉ riêng Mỹ Tho đã có khoảng 1.400 bè, sản lượng ~7.000 tấn/năm.
• Các tỉnh miền Đông Nam Bộ như Bà Rịa–Vũng Tàu cũng đang mở rộng vùng nuôi thâm canh theo hướng VietGAP.
• Miền Bắc: Đặc biệt HTX Sản xuất & Thương mại Xuyên Việt (Hải Dương) đang nuôi cá rô phi giòn, xuất khẩu ~50 tấn/ngày sang Mỹ, dẫn đầu khu vực miền Bắc.
• Theo báo cáo năm 2024, Việt Nam có ~30.000 ha diện tích nuôi cá rô phi, sản lượng đạt ~300.000 tấn, hướng tới mục tiêu 40.000 ha vào năm 2030.

Cập nhật giá cá rô phi mới nhất

• Chợ Đầu mối Bình Điền (TP.HCM): Cá rô phi sống size 1,5–2 kg/con, giá 62.000 ₫/kg (giảm từ 79.000 ₫)
• ĐBSCL (giá ao nuôi): Cá rô phi tại ao đạt 45.000–49.000 ₫/kg, tùy tỉnh (An Giang, Đồng Tháp)
• Bán lẻ TP.HCM: Giá sỉ tại Chợ Bình Điền dao động 69.000–89.000 ₫/kg, giá lẻ truyền thống 90.000–110.000 ₫/kg .
• Giá tại ao (tham khảo): Theo Tép Bạc, cá rô phi tại ao ghi nhận 40.000 ₫/kg (cập nhật 12-08-2024).

Giá còn chịu ảnh hưởng mùa vụ, nguồn giống (nuôi đơn tính/đồng tính), quy mô nuôi và chi phí thức ăn.

Các món ăn chế biến từ cá rô phi

1. Cá rô phi kho tộ – kho trong niêu đất với nước màu, tiêu, đường, thịt cá mềm ngọt, vị mặn – ngọt hòa quyện .
2. Canh cá rô phi chua – nấu với sấu/rau mồng tơi, dứa, cà chua, rau thì là, hành lá; nước canh chua mát, rất hao cơm .
3. Cá rô phi chiên giòn – lăn bột chiên xù hoặc bột chiên giòn, chiên ngập dầu, chấm tương ớt/mắm tỏi, giòn tan bên ngoài, thịt ngọt ướp đẫm gia vị.
4. Cá rô phi sốt cà chua – kho với sốt cà chua chua ngọt, ăn cùng cơm trắng hoặc bánh mì, hương vị dễ chiều lòng mọi thực khách.
5. Bún cá rô phi – cá rô phi chiên giòn, chan kèm nước lèo thanh ngọt, có thêm thì là, hành lá, ăn sáng hoặc ăn trưa đều hợp lý .
6. Cá rô phi nướng giấy bạc – ướp sả, tỏi, gừng, ớt rồi gói giấy bạc, nướng than; thịt cá thấm gia vị, giữ độ ẩm tự nhiên.
7. Cá rô phi om dưa chua – kho cùng dưa cải chua, cà chua, hành tím; vị chua dịu, ăn với cơm nóng rất đưa miệng.
8. Phi lê cá rô phi chiên sả – dùng phi lê tẩm bột nghệ, ớt bột, chiên cùng sả băm nhuyễn, thơm nồng.
9. Cá rô phi kho nghệ – kho với nghệ tươi, hành khô, ớt; màu vàng bắt mắt, hương thơm hấp dẫn
10. Cá rô phi hấp bia – hấp với bia, gừng, hành lá; giữ trọn vị ngọt tự nhiên, dung hòa với mùi bia thanh thoát.

Trên đây là tổng hợp nguồn gốc, khu vực nuôi chủ lực, giá cập nhật và gợi ý ẩm thực đa dạng với cá rô phi, giúp bạn có cái nhìn toàn diện về loài cá này.